Het Vredespaleis, zetel van het Internationaal Gerechtshof
De stad Den Haag levert een substantiële bijdrage aan de internationale politiek. De stad is namelijk de thuisbasis van meer dan 150 internationale organisaties, waaronder het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof. Het was vroeger de zetel van het Internationaal Straftribunaal voor het voormalige Joegoslavië en de Kamer van Beroep van het Internationaal Straftribunaal voor Rwanda.
De keuze voor Den Haag als “Internationale Stad van Vrede en Recht” kreeg in 1899 uitvoering toen in Den Haag de eerste Wereldvredesconferentie werd gehouden op initiatief van Tobias Asser, gevolgd door een tweede conferentie in 1907. Een resultaat dat na deze vergaderingen was de oprichting van ’s werelds eerste organisatie voor de beslechting van internationale geschillen, het Permanente Hof van Arbitrage (CPA). In het begin van de 20e eeuw stelde de Schots-Amerikaanse miljardair Andrew Carnegie geld beschikbaar om het Vredespaleis te bouwen om de CPA te huisvesten.
Na de oprichting van de Volkenbond werd Den Haag de zetel van het Permanente Hof van Internationale Justitie, na de Tweede Wereldoorlog vervangen door het Internationaal Gerechtshof van de Verenigde Naties. De oprichting van het Iran-US Complaints Tribunal in 1981 en het Internationaal Strafhof in 2002 versterkten de rol van Den Haag als internationaal rechtscentrum. Op 1 maart 2009 werd in het voormalige hoofdkwartier van de Nederlandse Inlichtingendienst in Leidschendam, een voorstad van Den Haag, een VN-tribunaal opgericht dat belast is met het onderzoeken en vervolgen van de moord op de Libanese premier Rafik Hariri, het Speciale Tribunaal voor Libanon. Van 1993 tot 2017 was de stad de zetel van het Internationaal Straftribunaal voor het voormalige Joegoslavië.
Den Haag is het vierde centrum van de Verenigde Naties, na New York, Genève en Wenen.
Het hoofdkwartier van het Internationaal Strafhof
De belangrijkste internationale organisaties gevestigd in en rond Den Haag zijn:
- Europees Ruimteagentschap (ESA)
- European Space Research and Technology Centre (ESTEC) – Noordwijk
NATO
- NAVO Communicatie- en Informatiebureau (NCIA) (Bijkantoor)
Verenigde Naties Organisatie
- Internationaal Gerechtshof (ICJ)
- Permanent Hof van Arbitrage (PCA)
- Speciaal Tribunaal voor Libanon (STL) – Leidschendam
Europeese Unie
- Europese politiedienst (Europol)
- Europees orgaan voor de consolidatie van justitiële samenwerking (Eurojust)
- Europees Octrooibureau (EOB) – Rijswijk (Bijkantoor)
- Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland
Andere organisaties
- Internationaal Strafhof (ICC)
- Europese bibliotheek
- Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPAC)
- Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO)
In 1948 werd het Haags Congres gehouden met 750 afgevaardigden uit 26 Europese landen, die de gelegenheid kregen om ideeën over de ontwikkeling van de Europese Unie te bespreken.
Nationale instanties
Hoewel het formeel niet de hoofdstad van Nederland is, zijn de belangrijkste constitutionele organen van het Koninkrijk gevestigd in Den Haag.
- Paleis Noordeinde is de werkplaats van de heerser van Nederland.
- Het parlement van Nederland (de Staten-Generaal) vergadert in de twee gebouwen die samen het Binnenhof vormen, een voor de Eerste Kamer en een voor de Tweede Kamer.
- Het Torentje is de zetel van de minister-president en ook de andere ministeries zijn gevestigd in Den Haag.
- In Den Haag zijn ook het Centraal Bureau voor de Statistiek, de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief gevestigd.
- De stad is ook de thuisbasis van de Nederlandse Taalunie, de instelling die de Nederlandse taal reguleert, gemeenschappelijk voor Nederland, Nederlandstalig België en Suriname.